Terpeny są organicznymi związkami występującymi naturalnie w roślinach, które składają się z cząsteczek węgla i wodoru. Mają one znaczący wpływ na aromat i smak roślin, a ich stężenie zależy od wielu czynników, takich jak pogoda, typ gleby i klimat. Zwykle w roślinach stężenie terpenów waha się od około 1% do 10%. Istnieje ponad 20 tysięcy różnych terpenów, z których większość jest powszechnie stosowana.
Konopie to jedna z roślin, w których występuje największe stężenie terpenów. Szczególnie w godzinach porannych ich ilość jest największa, dlatego wtedy powinny być zbierane, aby uzyskać najwięcej olejku konopnego o dobroczynnych właściwościach. Terpeny wykorzystuje się w przemyśle kosmetycznym jako składniki perfum i kosmetyków, a także w innych branżach, takich jak produkcja żywności czy napojów.
Działanie terpenów
Terpeny to organiczne związki, które występują naturalnie w roślinach i przede wszystkim odpowiadają za aromat i smak. Jednak, oprócz swoich adaptacyjnych funkcji, terpeny posiadają również właściwości terapeutyczne dla organizmu człowieka. Badania wykazały, że terpeny pobudzają pracę mózgu poprzez oddziaływanie na receptory, co zwiększa poziom neuroprzekaźników, takich jak dopamina i serotonina. W efekcie, terpeny przyczyniają się do odprężenia i uspokojenia organizmu, bez wywoływania działania psychoaktywnego.
Warto zaznaczyć, że wśród terpenów istnieje ponad 20 tysięcy różnych związków, z których większość jest powszechnie stosowana. Największe stężenie terpenów znajduje się w konopiach, a ich ilość jest największa w godzinach porannych, co sprawia, że wtedy powinny być zbierane, aby uzyskać najwięcej olejku konopnego o dobroczynnych właściwościach.
W dodatku, terpeny mają także zastosowanie jako naturalne środki owadobójcze oraz jako metoda zwalczania szkodników. W przemyśle kosmetycznym terpeny są często wykorzystywane jako składniki perfum i kosmetyków, ze względu na ich charakterystyczne właściwości zapachowe.
Rodzaje terpenów
W konopiach można wykryć ponad 100 różnych terpenów, z których każdy posiada unikalny skład i charakterystykę. Zawartość terpenów wpływa na właściwości terapeutyczne medycznej marihuany.
Najbardziej popularnym terpenem w konopiach jest mircen, który stanowi aż 80-90% zawartości terpenów w konopiach indyjskich i około 20% w siewnych. Mircen wykazuje właściwości uspokajające i odprężające, co pomaga w leczeniu bezsenności, bólów i stanów zapalnych. Choć dokładny mechanizm działania nie jest jeszcze poznany, mircen zwiększa przepuszczalność błon komórkowych, ułatwiając dostęp do komórek organizmu innym terpenom, flawonoidom i kannabinoidom. Mircen charakteryzuje się aromatem przypominającym kardamon, goździki, piżmo i zioła. Można go znaleźć również w trawie cytrynowej, chmielu, mango i limonce.
Drugim najczęściej występującym terpenem w konopiach jest limonen. Badania sugerują, że limonen wpływa pozytywnie na nastrój i działa odprężająco, co może pomóc w leczeniu lęków, depresji, zgagi, refluksu, przewlekłego bólu, stanów zapalnych i nowotworów. Limonen wpływa na poziom serotoniny i dopaminy w organizmie. Charakteryzuje się cytrusowym aromatem i często stosowany jest w połączeniu z innymi terpenami w celu zwiększenia ich wchłaniania. Limonen można znaleźć również w olejku cytrynowym, owocach cytrusowych, jałowcu i mięcie.
Terpineol to terpen o działaniu poprawiającym nastrój i motywację. Ma właściwości przeciwgrzybicze, przeciwbakteryjne i przeciwnowotworowe. Dodatkowo, nadaje konopi charakterystyczny zapach eukaliptusa i sosny.
W konopiach, terpeny stanowią różnorodną grupę organicznych związków, a do najczęściej występujących należą pinen i linalol. Pinen składa się z alfa-pinen i beta-pinen i stanowi około 10% terpenów w konopiach, ale nie więcej niż 20%. Alfa-pinen działa na receptory kannabinoidowe CB2, zmniejszając negatywne skutki THC, takie jak utrata pamięci, a także wspomaga koncentrację. Ponadto, alfa-pinen wspiera układ oddechowy i może przynieść korzyści w leczeniu astmy, wrzodów, lęku, bólu i stanów zapalnych. Posiada wyraźny aromat sosny i występuje w żywicy drzew iglastych, zwłaszcza w sośnie, oraz jest składnikiem popularnego olejku sosnowego.
Linalol natomiast działa poprzez stymulowanie neuroprzekaźników glutaminianu i kwasu gamma-aminomasłowego (GABA), wykazując podobne działanie do kannabinoidów, tj. poprawia nastrój, uspokaja i łagodzi dolegliwości bólowe. W konopiach, które zawierają THC i linalol, synergia między nimi może zwiększyć ich działanie uspokajające i przeciwbólowe. Linalol polecany jest w leczeniu lęku, depresji, nerwic, bezsenności, chorób neurodegeneracyjnych (np. Alzheimera), bólów i stanów zapalnych. Charakteryzuje się kwiatowym zapachem konwalii i lawendy.
Kariofilen to mieszanina trzech związków (alfa-kariofilenu, beta-kariofilenu i humulenu), które są obecne we wszystkich odmianach konopi. Beta-kariofilen wykazuje działanie przeciwzapalne, hamując rozwój stanów zapalnych oraz działa odprężająco. Wskazany jest w leczeniu dolegliwości takich jak ból, lęk czy depresja. Kariofilen nadaje roślinie przyjemny, korzenny zapach, często porównywany do aromatu pieprzu lub drewna.
Bisabolol, znany również jako lewomenol, ma potężne działanie antybakteryjne, przyspiesza gojenie ran i eliminuje infekcje. Chroni przed podrażnieniami, łagodzi bóle z różnych źródeł i posiada silne właściwości przeciwutleniające. Bisabolol można znaleźć w kwiatach rumianku i drzewach candeia. Ma delikatny, kwiatowy aromat.
Eukaliptol, nazywany również 1,8-cyneolem lub cineolem, występuje w śladowych ilościach w konopiach, ale jest szeroko stosowany w kosmetykach i suplementach diety, zwykle pozyskiwany z drzewa eukaliptusowego. Ma działanie przeciwzapalne, przeciwbakteryjne i przeciwbólowe. Naukowcy uważają, że może mieć potencjał jako leczenie choroby Alzheimera. Jego zapach przypomina miętę.
Nerolidol jest terpenem, który posiada wiele właściwości leczniczych. Znany jest z działania przeciwpasożytniczego, przeciwgrzybicznego, antybakteryjnego oraz jako silny przeciwutleniacz. Badania wskazują, że może mieć potencjał w leczeniu nowotworów. Jest obecny w wielu roślinach, takich jak jaśmin, trawa cytrynowa czy drzewo herbaciane, i charakteryzuje się mieszanką aromatów róży, cytrusów i jabłek.
Humulen to terpen o korzennym, ziemistym i drzewnym zapachu, który po raz pierwszy został zidentyfikowany w chmielu, ale występuje również w innych roślinach, takich jak goździki czy czarny pieprz. Jedną z jego unikalnych właściwości jest zdolność do hamowania namnażania komórek rakowych, co czyni go obiecującym związkiem w terapii nowotworowej. Ponadto, wykazuje on działanie przeciwbólowe, przeciwzapalne oraz antybakteryjne. Co ciekawe, humulen skutecznie hamuje apetyt, co czyni go potencjalnym lekiem w leczeniu otyłości.
Karen to terpen, którego działanie może przynieść korzyści w leczeniu chorób kości, takich jak osteoporoza czy artretyzm, ponieważ pobudza wzrost kości. Ponadto, karen może również poprawiać pamięć, co czyni go potencjalnym lekiem dla osób z chorobą Alzheimera.
Kamfen to terpen o ogromnym potencjale medycznym, stosowany jako środek łagodzący problemy skórne, takie jak egzema czy łuszczyca. Po zmieszaniu z witaminą C staje się silnym antyoksydantem i może obniżać poziom trójglicerydów i cholesterolu we krwi, co może przyczynić się do leczenia chorób sercowo-naczyniowych. Ponadto, jego zapach przypomina mircen, popularny aromat marihuany, który składa się z mieszanki piżma, igliwia jodły i leśnego runa.
Borneol to związek chemiczny charakteryzujący się zapachem ziołowo-miętowym. Występuje nie tylko w konopiach, ale również w innych roślinach, takich jak rozmaryn, mięta czy kamfora. W krajach azjatyckich wykorzystywany jest jako środek odstraszający owady oraz ma zastosowanie w akupunkturze. Badania wskazują na jego potencjał przeciwnowotworowy poprzez zdolność do niszczenia komórek rakowych.
Geraniol to terpen o przyjemnym zapachu różanej trawy, dojrzałych śliwek i brzoskwiń, szeroko stosowany w kosmetyce, zwłaszcza w produktach do kąpieli i balsamach do ciała. Zwykle pozyskiwany jest z olejów różanych i śliwkowych, ale występuje także w tytoniu. Został wykazany jego potencjał neuroprotekcyjny oraz antyoksydacyjny, co może przynieść korzyści w medycynie.
Ocymen to powszechnie występujący terpen, który charakteryzuje się aromatem przypominającym lawendę i nagietek. Znajduje zastosowanie w wielu dziedzinach, między innymi wykazuje właściwości przeciwdrgawkowe, przeciwnowotworowe, przeciwgrzybicze oraz przeciwpasożytnicze. Ze względu na swoje silne oddziaływanie na pszczoły, jest wykorzystywany w produkcji miodu konopnego.
Anetol działa jako środek przeciwbakteryjny, przeciwgrzybiczy i przeciwpasożytniczy. Wykazuje skuteczność w zwalczaniu wielu patogenów, w tym Salmonelli i nicieni. Anetol ma także właściwości odstraszające owady i wpływa na poziom hormonów, wykazując estrogenne działanie i hamując wydzielanie prolaktyny. Dodatkowo może pomagać w regulacji poziomu cukru we krwi.
Phytol jest związkiem chemicznym, który oprócz konopi występuje także w zielonej herbacie, odpowiadając za jej trawiasty aromat. Jest powszechnym składnikiem pożywienia, umożliwiającym syntezę witamin E i K1. Phytol ma właściwości przeciwzapalne, uspokajające, przeciwbólowe i antyoksydacyjne. Dodatkowo wykazuje działanie przeciwdrgawkowe oraz pomaga w zasypianiu.
Wpływ terpenów na działanie konopi
Terpeny to związki chemiczne, które występują w konopiach i wpływają zarówno na działanie rośliny, jak i na organizm ludzki. Są wytwarzane w tych samych gruczołach, co kannabinoidy, takie jak THC i CBD. Współpraca terpenów z kannabinoidami może prowadzić do efektu synergii, kumulując korzyści związane ze stosowaniem konopi. Badania sugerują, że terpeny mają duży potencjał terapeutyczny i mogą pomóc w doborze ekstraktów konopnych do konkretnych schorzeń. Na przykład limonen może mieć działanie przeciwutleniające THC, a linalol może zwiększać jego właściwości rozluźniające mięśnie. Warto zwrócić uwagę na ekstrakty konopne o pełnym spektrum, zawierające więcej związków niż tylko kannabinoidy, co prowadzi do pełniejszego działania terapii. Obecnie prowadzone są badania nad terpenami w konopiach, które mogą doprowadzić do odkrycia nowych korzyści zdrowotnych.
